คุยกับหมอวิภู ตอนที่ 3
ฉีดเกล็ดเลือดรักษาเข่าเสื่อมได้จริงหรือ?
รศ.นพ. วิภู กำเหนิดดี ผู้เชี่ยวชาญโรคปวดเรื้อรัง (คลินิกหมอวิภู โทร 061 636 2853)
ประการแรก เกล็ดเลือดคืออะไร? มาทำความรู้จักกันนิดนึงครับ
เกล็ดเลือดคือเซลล์เม็ดเลือดชนิดหนึ่งครับ เขาจะล่องลอยอยู่ในกระแสเลือด ปะปนอยู่กับเม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาวของเรานี่เอง
เกล็ดเลือดเขาถูกสร้างขึ้นมาเพื่อกระตุ้นกระบวนการหยุดเลือดและกระบวนการซ่อมแซมส่วนที่บาดเจ็บหรือสึกหรอครับ มันคือหน้าที่โดยตรงของเขาเลย เขาเกิดมาเพื่อสิ่งนี้ครับผม
ภายในเกล็ดเลือดจะมีถุงน้ำจิ๋วๆๆซึ่งข้างในบรรจุน้ำพิเศษ ถุงจิ๋วนี้มีชื่อเรียกทางวิทยาศาสตร์ว่า อัลฟ่าแกรนูล ครับ น้ำที่บรรจุอยู่ในถุงนี้คือน้ำมหัศจรรย์ที่พระเจ้ามอบให้เราเอาไว้ซ่อมแซมร่างกายตัวเองครับ นักวิทยาศาสตร์เรียกน้ำนี้ว่า growth factor ครับผม
เมื่อร่างกายเกิดการบาดเจ็บใดๆขึ้นมา เกล็ดเลือดจะปลดปล่อยน้ำมหัศจรรย์นี้ (growth factor) ออกมาจากถุงจิ๋ว ซึ่งจะกระตุ้นให้เกิดกระบวนการซ่อมแซมเนื้อเยื่อตามมาครับ ความปังก็คือ growth factor จากถุงจิ๋วนี่จะซ่อมทุกอย่างที่บาดเจ็บครับ เช่น หลอดเลือด กล้ามเนื้อ เส้นเอ็น รวมถึงกระดูกอ่อนด้วยครับ ขอบคุณใครก็ตามที่ออกแบบระบบนี้ให้มนุษยชาติครับ มันสุดยอดมากๆๆจริงๆ!
นักวิทยาศาสตร์รู้จักการทำงานของเกล็ดเลือดมานานแล้วครับ แต่เพิ่งนึกได้เมื่อประมาณ 30 ปีที่แล้วว่า เอ๊ะ! ถ้าเราเอาเลือดมาปั่นแยกเม็ดเลือดแดงออกไป เหลือแต่ซีรั่มที่มีเกล็ดเลือดเข้มข้น แล้วเอาเจ้าซีรั่มนี้มาฉีดเข้าไปตรงไหนที่มันบาดเจ็บ มันน่าจะหายเร็วขึ้นมั้ยนะ?
คนที่คิดได้ครั้งแรกๆเลยคือทันตแพทย์ครับ ท่านใช้เกล็ดเลือดเข้มข้นช่วยในการผ่าตัดรักษากระดูกขากรรไกรให้คนไข้ ปรากฏว่าได้ผลดี ทีนี้เลยมีคนลองเอามารักษาการบาดเจ็บอื่นๆบ้าง เช่น การผ่าตัดต่อเส้นเอ็น การบาดเจ็บทางกีฬา จนในที่สุดมีคนลองเอามาฉีดในคนที่เป็นโรคข้อเข่าเสื่อม ปรากฏว่าได้ผลดีน่าประทับใจเลยครับ
ทีนี้พวกหมอเป็นมนุษย์ที่ไม่ค่อยเชื่ออะไรง่ายๆ ก็เลยมีการทดลองวิจัยเพื่อวัดประสิทธิผลของการใช้เกล็ดเลือดเข้มข้นในการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมกันค่อนข้างหนาแน่นเลยในช่วง 7-8 ปีมานี้ ปรากฏว่าได้ผลดีครับ ก็เลยมีการวิจัยเปรียบเทียบกับการรักษามาตรฐานที่หมอใช้กันอยู่แล้วอย่างแพร่หลาย คือการฉีดน้ำเลี้ยงข้อเข่าที่เรียกว่า hyaluronan ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่าใช้ได้ผลดีในโรคข้อเข่าเสื่อม ปรากฏว่าได้ผลดีพอๆกับเกล็ดเลือด เพียงแต่ผลของเกล็ดเลือดจะอยู่ได้นานกว่าครับ กล่าวคือ คนไข้ที่ฉีดน้ำเลี้ยงข้อเข่าอาการข้อเข่าเสื่อมจะดีอยู่ได้ประมาณ 6 เดือน โดยเฉลี่ยนะครับบวกลบ แต่คนไข้ที่ฉีดเกล็ดเลือดเข้มข้นอาการจะดีอยู่ได้นานกว่า โดยส่วนใหญ่นานเกิน 1 ปีครับ ก็เลยเป็นข่าวดีของท่านที่ปวดเข่าจากข้อเข่าเสื่อมว่า คุณอาจมีทางรักษาอื่นที่จะบรรเทาปวดได้โดยไม่ต้องไปเจ็บตัวผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า ยังไม่นับราคาที่แพงว่ามากเมื่อเทียบกับการฉีดเกล็ดเลือดครับ
Keyword: เข่าเสื่อม; ข้อเข่าเสื่อม; อาการข้อเข่าเสื่อม; โรคข้อเข่าเสื่อม